بررسی رابطه سبک رهبری مدیران بر اساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران

بررسی رابطه سبک رهبری مدیران بر اساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران

مقاله بررسی رابطه سبک رهبری مدیران بر اساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران

این پروژه دارای یک فایل ( 150 صفحه ) با فرمت ورد ( این پروژه دارای پرسشنامه نیز میباشد) جهت چاپ و یک فایل پاورپوینت (32 صفحه) جهت ارائه پروژه می باشد. 

 

چکیده

 

این تحقیق به منظور گردآوری نظرات دبیران در مورد سبک رهبری مدیران مدارسشان بر اساس نظریه لیکرت و رابطه آن با میزان رضایت شغلی دبیران در مدارس می باشد فرض اساسی این تحقیق آن است که بین سبک رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد 

 

روش تحقیق به صورت پیمایشی است، جامعه آماری این پژوهش کلیه دبیران زن شاغل در مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیلی 84-83 به تعداد 201 نفر می باشند که با استفاده از جدول (تاکمن) از بین 201 نفر دبیر شاغل در 11 مدرسه شاهد تعداد 133 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعیین گردید جهت جمع آوری اطلاعات لازم در مورد مسأله تحقیق، از دو نوع پرسشنامه بسته پاسخ استفاده گردید یکی پرسشنامه ای که سبک رهبری مدیران را براساس چهار سبک رهبری لیکرت مورد بررسی قرار می دهد و دیگری پرسشنامه رضایت شغلی (مینه سوتا) می باشد که میزان رضایت شغلی دبیران را از کارشان مورد بررسی قرار می دهد روش غالب در این پژوهش روشی همبستگی پیرسون می باشد اطلاعات گردآوری شده با استفاده از بسته نرم افزاری رایانه ای (spss) و با آزمونهای تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه "Anova"و بررسی معنی دار بودن تفاوت میانگین نمرات دو گروه مستقل "t test"و همچنین آزمون تکمیلی دیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل گردید 

 

1- بین سبک رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد

 2- بین سبک رهبری آمرانه – استثماری لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری موردنظر رابطه معنی داری وجود ندارد

 3- بین سبک رهبری آمرانه – خیرخواهانه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود ندارد

 4- بین سبک رهبری مشورتی لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد

 5- بین سبک رهبری مشارکتی لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد 

  

فهرست مطالب

 فصل اول: کلیات تحقیق

 مقدمه 2

 بیان مسأله 3

 دلایل ضرورت و توجیه انجام تحقیق 3

 اهداف تحقیق5

 اهداف کلی تحقیق5

 اهداف ویژه تحقیق 6

 فرضیه‌های تحقیق6

 فرضهای تحقیق یا جانشین 6

 متغیرهای اساسی تحقیق6

 تعریف عملیاتی واژه‌ها و اصلاحات7

 تعریف رهبری7

 تعریف سبک رهبری لیکرت8

 تعریف رضایت شغلی 9

 دبیران10

 مدارس شاهد11

 مشکلات و تنگناهای تحقیق11

 فصل دوم: ادبیات تحقیق

 بخش اول (رهبری)14

 مقدمه14

 تعریف رهبری 15

 تمایز مدیریت و رهبری16

 تعریف سبک رهبری 17

 تئوری‌های رهبری18

 تئوری‌های شخصیتی رهبری19

 نظریه سنتی رهبری 19

 نظریه صفات شخصی رهبر 20

 تئوری‌های رفتاری رهبری20

 مطالعت دانشگاه آیووا 21

 مطالعات دانشگاه اُهایو 22

 مطالعات دانشگاه میشیگان22

 شبکه مدیریت23

 تحقیقات اسکاندیناوی25

 تئوری‌های اقتضایی 26

 الگوی فیدلر 26

 تئوری موقعیتی هرسی و بلانچارد28

 تئوری مبتنی برتبادل نظر رهبر با اعضاء31

 تئوری مسیر هدف 32

 الگوی رهبری مشارکتی34

 متغیرهای موقعیتی در الگوی تجدیدنظر شده رهبری مشارکتی 35

 پنج شیوه رهبری در الگوی رهبری مشارکتی 36

 سیستمهای مدیریت 37

 سبک رهبری لیکرت 37

 تئوری‌های جدید رهبری 41

 جایگزینی رهبری 41

 رهبر عملگرا و رهبر ایجاد کننده تحول42

 رهبر عملگرا 43

 رهبرانیکه تحول ایجاد می‌کنند43

 بخش دوم (رضایت شغلی)45

 ارزشها 45

 انواع ارزش 45

 نگرشها 46

 انگیزش 47

 نظریه‌های انگیزش49

 تئوری‌های محتوایی 50

 1ـ تئوری سلسله مراتب نیازها 50

 2ـ تئوری دو جنبه‌ای انسان 53

 3ـ تئوری دو عامل انگیزش 53

 4ـ تئوری سه نیاز مک‌کلند54

 5ـ تئوری نیازهای زیستی، تعلق و رشد55

 تئوری‌های فرآیندی 56

 1ـ تئوری انتظار و احتمال56

 2ـ تئوری برابری 58

 3ـ تئوری اسناد59

 انواع نگرش 60

 رضایت شغلی62

 رابطه انگیزش با رضایت شغلی62

 1 تاریخچه مطالعات در مورد رضایت شغلی62

 2 تعریف رضایت شغلی63

 (1-2) تعیین رضایت شغلی 66

 3 عوامل تعیین کننده رضایت شغلی 67

 4 عوامل مؤثر بر رضایت شغلی 69

 5 فاکتورهای مؤثر در رضایت شغلی از نظر «جنیفر» 70

 6 پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی71

 7 نظریه‌های رضایت شغلی 72

 - نظریه «بروفی» 72

 - نظریه «کورمن»73

 - نظریه «پارسون»74

 اندازه‌گیری رضایت شغلی75

 بخش سوم (سابقه تحقیقاتی موضوع) 77

 تحقیقات خارجی77

 تحقیقات داخلی 80

 خلاصه فصل84

 فصل سوم: روش انجام تحقیق

 روش تحقیق 87

 جامعه و نمونه آماری 88

 تعداد و روش نمونه‌گیری89

 روش و ابزار گردآوری اطلاعات 90

 روایی و اعتبار پرسشنامه‌ها93

 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 95

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

 بخش اول توصیف داده‌ها 97

 بخش دوم تحلیل استنباطی داده‌ها120

 آزمون فرضیه‌ها121

 فصل پنجم: نتایج و پیشنهادها

 خلاصه یافته های پژوهشی125

 یافته های دیگر پژوهش 128

 محدودیتهای تحقیق130

 الف –محدودیتهای خارج از کنترل محقق 130

 ب –محدودیتهای در اختیار محقق131

 پیشنهادها131

 فهرست منابع فارسی 133

 فهرست منابع خارجی 137

 ضمائم138

  

فهرست جدول‌ها

  1-2: عوامل مؤثر در رضایت شغلی70

 1-3: تعداد نمونه در هر ناحیه از شهر تهران 89

 1-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سن 97

 2-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک میزان تحصیلات 98

 3-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سابقه تدریس 99

 4-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سابقه تدریس درمدارس شاهد100

 5-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک تأهل101

 6-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران102

 7-4: توزیع فراوانی پاسخ آزمودنی‌ها به کل پرسشنامه

 سبک رهبری لیکرت 103

 8-4: توزیع فراوانی پاسخ آزمودنی‌ها به کل پرسشنامه رضایت شغلی105

 9-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه شمال 106

 10-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه جنوب 107

 11-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه شرق 108

 12-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه غرب109

 13-4: توزیع فراوانی سبک‌های رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه مرکز 110

 14-4: توزیع فراوانی سؤال یکم پرسشنامه رهبری 111

 15-4: توزیع فراوانی سؤال دوم پرسشنامه رهبری 111

 16-4: توزیع فراوانی سؤال سوم پرسشنامه رهبری111

 17-4: توزیع فراوانی سؤال چهارم پرسشنامه رهبری 111

 18-4: توزیع فراوانی سؤال پنجم پرسشنامه رهبری112

 19-4: توزیع فراوانی سؤال ششم پرسشنامه رهبری112

 20-4: توزیع فراوانی سؤال هفتم پرسشنامه رهبری112

 21-4: توزیع فراوانی سؤال هشتم پرسشنامه رهبری113

 22-4: توزیع فراوانی سؤال نهم پرسشنامه رهبری 113

 23-4: توزیع فراوانی سؤال دهم پرسشنامه رهبری 113

 24-4: توزیع فراوانی سؤال یازدهم پرسشنامه رهبری114

 25-4: توزیع فراوانی سؤال دوازدهم پرسشنامه رهبری 114

 26-4: توزیع فراوانی سؤال سیزدهم پرسشنامه رهبری 115

 27-4: توزیع فراوانی سؤال چهاردهم پرسشنامه رهبری 115

 28-4: توزیع فراوانی سؤال پانزدهم پرسشنامه رهبری115

 29-4: توزیع فراوانی سؤال شانزدهم پرسشنامه رهبری 115

 30-4: توزیع فراوانی سؤال هفدهم پرسشنامه رهبری 116

 31-4: توزیع فراوانی سؤال هجدهم پرسشنامه رهبری116

 32-4: توزیع فراوانی سؤال نوزدهم پرسشنامه رهبری116

 33-4: توزیع فراوانی سؤال بیستم پرسشنامه رهبری 117

 34-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و یکم پرسشنامه رهبری117

 35-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و دوم پرسشنامه رهبری118

 36-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و سوم پرسشنامه رهبری 118

 37-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و چهارم پرسشنامه رهبری118

 38-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و پنجم پرسشنامه رهبری 119

 39-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و ششم پرسشنامه رهبری 119

 40-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و هفتم پرسشنامه رهبری119

 41-4: ضریب همبستگی بین سبک‌های رهبری لیکرت با رضایت شغلی 120

 42-4: ضریب همبستگی بین سبک‌های رهبری با هر یک از عوامل رضایت شغلی 120

 43-4: آزمون فرض اول122

 44-4: آزمون فرض دوم122

 45-4: آزمون فرض سوم 122

 46-4: آزمون فرض چهارم123

 47-4: آزمون فرض پنجم 123

  

 فهرست نمودارها

 1-2: شبکه مدیریت 24

 2-2: پیش‌بینی‌های نظریه اقتضایی رهبری27

 3-2: الگوی موقعیتی رهبری هرسی و بلانچارد 30

 4-2: تئوری مسیر هدف33

 5-2: سلسله مراتب نیازها52

 6-2: مدل رضایت شغلیا72

 1-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سن97

 2-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک میزان تحصیلات98

 3-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سابقه تدریس99

 4-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سابقه تدریس در مدارس شاهد100

 5-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک تأهل101

  

مقدمه

 اساساً نیاز به مدیریت در همه زمینه‌های اجتماعی امری لازم و ضروری است منابع انسانی و مادی عظیم بدون هدایت و رهبری لایق، بزودی رو به نابودی می‌رود اما در این بین مدیریت آموزشی به دلیل تأثیری که عملکرد آموزش و پرورش برکلیه ارکان جامعه دارد از حساسیت ویژه‌ای نسبت به سایر مدیریت‌ها برخوردار است از طرفی مراکز آموزشی بیش از هر نهاد دیگربا انسان سروکار دارد و از سوی دیگر در انتقال میراث فرهنگی جامعه از نسلی به نسل دیگر و آماده‌سازی زمینه برای باروری میراث فرهنگی، هیچ یک از عناصر جامعه به اندازه معلم سهم و نقش اساسی ندارد 

 

کارایی و اثربخشی نظام آموزشی در گرو مدیریت اثربخش و کارآمد این نظام است امروزه با توجه به تغییرات شگرف و بی‌سابقه‌ای که در اقتصاد، سیاسیت، علم و تکنولوژی بخصوص در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته، وظایف و کارکردهای مدیریت به مراتب گسترده‌تر و پیچیده‌تر و دشوارتر از گذشته شده است به طوری که تنها افرادی که از نظر حرفه‌ای برای این مسئولیت آموزش دیده و تربیت شده‌اند، با اثربخشی و کارآیی قادر به انجام وظایف محوله خواهند بود به همین لحاظ مدیریت امروز براساس ویژگی‌هایی که دارد یک حرفه تخصصی تلقی می‌شود (پرداختچی، 1374، ص55)

 

لزوم به‌کارگیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آنها می‌باشد لذا نیروی انسانی،عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامی اهداف مورد نظر خود دست یابد (هوی و میسکل، 1371، ص18)

 

بنابراین با توجه به اهمیت بحث مدیریت و رهبری درمدارس و همچنین اهمیت رضایت شغلیمعلمین به عنوان عناصر کلیدی در مدرسه، در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین سبک رهبری مدیر مدرسه با میزان رضایت شغلی دبیران می‌پردازیم 

 

بیان مساله

 در این تحقیق میزان رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیل84-83 را اندازه‌گیری کرده و رابطه این رضایت شغلی را با سبک رهبری مدیر مدرسه بر اساس سبکهای رهبری لیکرت شامل سبک رهبری آمرانه- استثماری، رهبری آمرانه –خیرخواهانه،رهبری مشورتی و سبک رهبری مشارکتی بررسی می‌کنیم به عبارت دیگر این تحقیق:

 ـ در مورد رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران انجام می‌شودو رابطه آن با سبک رهبری مدیران مدارس براساس نظریه لیکرت مورد بررسی قرار می گیرد 

 ـ متغیرهایی که مورد مطالعه قرار میگیرند عبارتند از سبک‌های رهبری لیکرت و رضایت شغلی

 چگونگی انجام پژوهش به صورت بررسی رابطه دو متغیر سبک رهبری و میزان رضایت شغلی است 

 دوره زمانی انجام پژوهش سال تحصیلی 84-83 می‌باشد 

 

دلایل ضرورت و توجیه انجام تحقیق

 با توجه به اینکه رکن اصلی رشد و توسعه و پیشرفت هر جامعه‌ای نیروی انسان ماهر و متخصص آن جامعه می‌باشد در عرصه تعلیم و تربیت نیز رکن اصلی آموزش و پرورش منابع انسانی آن می‌باشند و در بین این منابع انسانی دبیران به عنوان نیروهای صف مهمترین وظیفه و تاثیر گذاری را در امر فرایند یاددهی، یادگیری دارا می‌باشند و بنابراین هرچه دبیران با انگیزه و رغبت بیشتری به فعالیت بپردازند کارایی بهتری خواهند داشت اگر انگیزه دبیران را به طور کلی به دو انگیزه مادی و غیر مادی تقسیم کنیم،موضوع این پژوهش بیشتر انگیزه غیر مادی است که نوع رهبری و مدیریت مدیر مدرسه در آن نقش دارد و رهبری مطلوب می‌تواند باعث رضایت نسبی دبیر شده و در نتیجه کارایی و تعامل با دانش‌آموزان افزایش پیدا کند از طرف دیگر از آنجا که تعلیم و تربیت در پرورش نسل آینده نقش بسیار مهمی‌ایفا می‌کند حساسیت بحث رهبری در آموزش و پرورش و مدارس در سطوح مختلف و از جمله رهبری مدرسه بیشتر خود را نشان می‌دهد اگر معلمان که خود نقش رهبری و هدایت کلاس درس را به عنوان خط مقدم تعلیم و تربیت بر عهده دارند،درست هدایت شوند و با رضایت ومیل و رغبت درسر کلاس حاضر شوند،بازدهی کلاسهای درس و در مجموع آموزش و پرورش دو چندان خواهد شد بنابراین این تحقیق بدنبال این است که تاثیر سبک رهبری مدیریت را بر رضایت شغلی معلمان سنجیده و در این بین شیوه‌های بهتر و موثرتری را پیش روی مدیران آینده قرار دهد 

 

ده سال تجربه تدریس پژوهشگر در مدارس مختلف و از جمله مدرسه شاهد نشان داده است که هر مدرسه یا محیط آموزشی که دبیران آن هماهنگ و منسجم عمل می‌کنند به طرز قابل توجهی پیشرفت خواهد کرد و امر تدریس و فرایند یاددهی، یادگیری در آن با سهولت بیشتری انجام خواهد شد و این هماهنگی و انسجام تاحد زیادی مرهون رهبری خوب مدیری کارآمد و وظیفه شناس می‌باشد 

 آمار قبولی در خرداد و معدل کل مدارس و همچنین درصد قبولی مدارس در دانشگاه نشان می‌دهد که مدارسی که بالاترین قبولی در دانشگاه را دارا می‌باشند از یک سیستم قوی رهبری و مدیریت برخوردار بوده و معلمان مدرسه با میل و رضایت بالاییبه فعالیت در‌ آن محیط آموزشی مشغول بوده‌اند بنابراین اگر بتوان شیوه های مناسب رهبری مدارس را شناخت و با آموزشها‌ی ضمن خدمت به مدیران مدارس آموزش داد تا حد زیادی می‌توان به بهبود کیفیت آموزشی مدارس کمک کرد 

 صدها مقاله و ده‌ها کتاب که در زمینه مدیریت و رهبری در رشته‌های مختلف علمی‌به رشته تحریر درآمده و شمار زیاد پایان‌نامه‌های دانشگاهی که به نوعی به موضوع رهبری پرداخته‌اند دلیل دیگری بر اهمیت و ارزش موضوع رهبری است که در این تحقیق موضوع پژوهش قرار گرفته است 

 

ضرورت دیگر مربوط به انتخاب مدارس شاهد می‌باشد چرا که ترکیب دانش آموزان این مدارس به جهت محرومیتها و مسائل خاص خانوادگی و از دست دادن پدر به عنوان سرپرست خانواده لزوم مدیریت و پیگیری خاص این مدارس را دو چندان می‌کند 

 

اهداف تحقیق

 اهداف کلی تحقیق

 منظور ومقصود نهایی از انجام پژوهش در وهله اولارایهباز خورد به مدیران مدارس مورد مطالعه می‌باشد تا ضمن بازنگری درنحوه مدیریت خود،از برداشتهای ذهنی نیروهای تحت مدیریت خویش در مورد نحوه مدیریت خود آگاهی پیدا نمایند و موقعیت مدیریت خویش را بر روی پیوستار سبک رهبری لیکرت تشخیص دهند و از طرف دیگر از موثرترین سبکهای رهبری که مورد نظر دبیران مدارس شاهد بوده است مطلع شوند