بررسی رابطه بین میزان باورهای دینی و سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

بررسی رابطه بین میزان باورهای دینی و سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

 بررسی رابطه بین میزان باورهای دینی و سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

 

 چکیده پژوهش

 

پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین میزان اعتقادات مذهبی و سلامت روانی اهتمام ورزیده است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر تشکیل می دهد. با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد، 400 نفر (200 نفر پسر و 200 نفر دختر) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای آزمایش فرضیه ها از پرسشنامه سنجش میزان باورهای مذهبی و سلامت روانی مورد استفاده قرار گرفت.

 

پس از جمع آوری داده ها فرضیه پژوهشی که شامل 4 فرضیه بود مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. برای بدست آوردن میزان ارتباط با وجه اشتراک بین دو گروه از ضریب همبستگی استفاده به عمل خواهد آمد.

 

فصل اول

 مقدمه

 بیان مسئله

 اهمیت و ضرورت تحقیق

 اهداف پژوهش

 متغیرهای پژوهشی

 فرضیه های پژوهشی

 تعریف مفاهیم و تعریف عملیاتی واژه ها 

 .......................................................

 فصل دوم

 ادبیات تحقیق

 الف ) تئوری تحقیق

 ب ) بیشینه پژوهش

 الف ) تئوری های تحقیق

 قرآن و سلامت روانی

 .......................................................

 فصل سوم

 روش تحقیق

 نوع پژوهش

 ابزار گردآوری داده ها

 جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری

 1 ) نوع مطالعه، روش و نحوه اجرای تحقیق

  

 مقدمه

 آدمی در طول زندگی خود با پدیده های گوناگون سر و کار داشته است و نسبت به این پدیده در او شناختهای معین و احساسات بخصوص پدید می آید و نوعی آمادگی در او پیدا می شود که نسبت به آنها شیوه معینی رفتار می کند. در اکثر جوامع بشری چه از جنبه تاریخی و چه در زمانهای معاصر نهاد اساسی در شکل گیری شخصیت افراد مؤثر است که عبارتند از : اجتماع، خانواده، مدرسه، همسالان و مذهب که ممکن است عواملی چون وسایل ارتباطی جمعی تبلیغات، ایدئولوژی های خاص تأثیر این نهادها را تا حدودی تحت الشعاع قرار دهند. شناخت این عوامل بخصوص در رابطه با بهداشت روانی امری ضروری. توجه به مذهب یک رویکرد جدید نیست بلکه امری است که سالیان دراز توجه دانشمندان مختلف را چه تجزیه و تحلیل دلایل رد آوری به مذهب و چه در جهت و نحوۀ تأثیر آن بر فتار بخود جلب کرئه است.

 در عصر کنونی یک سلسله پرسشها و تردیدهایی نسبت به مسائل نسبت به مسائل مذهبی در ذهن جوانان ایجاد شده که نتیجۀ مستقیم آن ایجاد شک و اضطراب و ناآرائی در میان این طبقه از جامعه شده است.

 عصر ما از نظر دینی و مذهبی خصوصاً برای طبقه جوانان عصر اضطراب و بحران است و سؤالات کهن و فراموش شده نیز از نوع مطرح ساخته است که سلامت روانی جوانان را تحت پوشش خود قرار داده است (مطهری، 1348، ص 49) مذهب می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات اخلاقی و روانی باشد واژه های علمی درمان نفس پس از شناساندن ریشه های بیماری های روانی و با استمداد او از جهانی دینی و وحی آسمانی و طرح شده است که می تواند ما را از بسیای از کتب جدید روان شناسی و سلامت روانی به میزان قابل توجهی بی نیاز سازد چون علم می خواهد از راه تفکر و استدلال و تجزیه و تحلیل به واقعیتهایی برسد تا زمانی که خود فرد نقش فعالی در روند سلامت روانی خود به عهده نگیرد بعضی از سیاستها در جامعه بی بهره است. بهره برداری از دستگاه الوهیت و معامله با خدا حداقل یک آمادگی فردی می خواهد یک ایمان، یک تسلیم بخصوص و علاقه و حتی تمرینها و انجام دادن اعمالی را لازم دارد. و بسا که استعدادی را می خواهد و توفیقی هم باید یاری کند، لیکن اگر فرد با دستگاه الوهیت آشنا شد اگر مردمی خدا را شناختند. اگر سران قومی با این قدرت آشنا شدند، مگر پیشوایان جماعتی خود را با این نیرو مرتبط کردند آن وقت است که هر گونه سعادتی، ترقی و پیشرفتی نه تنها میسر است بلکه دوام نیز می یابد.

 

اعتقادات مذهبی

 

اعتقادات مذهبی جریان است اجتماعی است که در طول تاریخ تمدن انسان در بستر زمان جریان داشته است مدارک باستانشناسی نشان می دهد هیچ وقت بدون مذهب نبوده است اگر بگوئیم مذهب خط زندگی انسان است خلاف نگفته ایم. (آل اسحاق، 1369).

 

تعریف اعتقادات مذهبی

 

تعهد و پایبندی یک جامعه مذهبی به استانداردها و موازین اخلاقی بطوری که در زندگی یک عده افراد معین ملاحظه می کنیم. (هدایتی، 1377).

 

احساسات مذهبی جوانان

 

شناخت تمایلات طبیعی و تمنیات فطری جوانان و ارضای صحیح و معتدل هر یک از آن تمایلات اساسی ترین پایه تربیت نسل جوان است.

 

در آئین مقدس اسلام تربیت نسل جوان براساس احیاء تمام تمایلات فطری و هدایت همه خواهش های طبیعی استوار است. جوانی که در مکتب آسمانی اسلام تربیت می شود و جسم و جانش با تعالیم رسول اکرم پرورش می یابد یک انسان واقعی است و در زندگی از تمام سعادت و خوشبختی برخوردار است او دارای سرمایه ایمان و اخلاق است و جز به پاکی و نیکی فکر نمی کند.

 

او با اتکا به خداوند بزرگ روحی مطمئن و آرام دارد و در مقابل پیش آمدهای زندگی خود را نمی بازد و شخصیت معنوی خویش را از دست نمی دهد و هرگز از انجام وظایف خویش شانه خالی نمی کند او از تمام لذائذ زندگی بطور مشروع و بقدر مصحلت برخوردار است و در خویش احساس امنیت می کند. جان . بی . کایزل می گوید : هر چند زندگی می کنیم در مبدأ وجود این عالم کنجکاوتر می شویم و در پی بردن به کیفیت زیبائی و نیکی حقیقت آفریننده و روابط ما با او بیشتر اصرار می ورزیم، پروردگار خود علت اولیه آفرینش است. بشر فطرتاً خود بدون مربی اصول اولیه خوبیها و بدیها را درک می کند و طبعاً مایل است بخوبیها بگراید و از بدیها اجتناب نماید.

 

ژان ژاک رسو می گوید : به تمام ملل دنیا نظر بیندازیم در بین تمام این عادات و رسوم بی نهایت متنوع همه جا همان اصول عدالت نو درستی همان قوانین اخلاقی همان مفاهیم نیکی و بدی را خواهید یافت به عقیده روان شناسان دوران بلوغ و جوان دوره بروز احساسات مذهبی و شکفته شدن تمایلات ایمانی و اخلاقی است. جوانان بطور فطری تمایل دارند از مبدأ عالم با خبر شوند، خداوند خالق را بشناسد و او را پرستش کنند جوانان با طبع انسانی خود در جستجوی حق اند و در راه پی بردن به حقیقت مجاهده و کوشش می کنند.

 

ابعاد فعالیتهای بهداشت روانی :

 

1 ) پیشگیری : هدف اصلی در این مرحله کلیه فعالیتهای استکه از پیدایش یا افزایش مشکلات روحی و اختلافات روانی جلوگیری می کند؛

 

2 ) درمان : در درمان، علاوه بر شناسایی عوامل به وجود آورنده اختلافات فراوانی اعم از جسمی و یا روانی باید به حذف یا کاهش تأثیر این عوامل تا حد ممکن اقدام شود. ضمناً چون فرد کمبتبلا به اختلال روانی حتی بعد از درمان و بهبودی از سازمان روانی شخصیتی بی ثبات و آسیب پذیری برخوردار است باید مراقب بود که حتی الامکان عوامل مخل و مزاحم در محیط تعلیل یابد تا سلامت روانی او حفظ شود و از بازگشت احتمالی بیماری، جلوگیری به عمل آید؛

 

3 ) بازتوانی : هدف اصلی از فعالیتهای بازتوانی، این است که به موازات درمان اختلالات روانی باید توانایی های از دست رفته فرد به وی بازگردانده شوند تا بتوانند به گونه ای مفیدی به زندگی خانوادگی و اجتماعی و محیط شغلی خود باز گردد.

 

عوامل مؤثر در تأمین بهداشت روانی

 

انسان برای حفظ و تأمین سلامت روانی، از جهات مختلف روانی دقیقاً باید تحت کنترل و مراقبت خود و دیگران قرار گیرد. این واقعیتها عمدتاً از طریق عوامل زیر انجام می گیرد :

 

1 ) خانواده      2 ) عوامل اجتماعی و فرهنگی       3 ) خود (احمدی، 1373)

 

انگیزه دینداری یک انگیزه روانی است که ریشه در فطرت و سرشت انسان دارد. زیرا انسان در اعماق وجود خود انگیزه ای را احساس می کند که او را به تحقیق و تفکر درباره ی آفریدگار خویش و جهان هستی چاره جویی از او پناه بردن به او را می دارد و به هنگام فشار مشکلات و گرفتاری های زندگی از او کمک می خواهند اصولاً انسان امنیت و آرامش خویش را در حمایت و سرپرستی خداوند از خود می یابد.

 

 اساس مذهب چیست؟

 

 به عقیده پیسکانالیز «استنباط مذهبی ما از کائنات، مشروط به وضع ما است.» «طفل» خود را در مقابل جهان عظیمی، احساس می کند. نخست مادر و سپس پدر حامی او در مقابل خطرات است با این وصف احساسات نسبت به پدر آمبر والانس است و پدر همانطور که مورد تحسین است، موجب بین نیز هست، بیم طفولیت در بلوغ نیز امتداد دارد و فرد بالغ به کلیه خطراتی که در زندگی وی را تهدید می کند آشنا می شود او نیز مانند طفلی در مقابل جهان ضعیف به پشتیبانی و حمایت، نظیر آنچه در سنن اولیه کنار پدر از آن برخوردار می شد نیازمند است.

 

 بنابراین پس از نخستین چهره این پدر در خاطر خود که در طفولیت اقتدار بی نهایت برایش تصور می کرد وی را به صورت یک واقعیت و یک الوهیت، معنی یک نوع فوق بشر تحقق یافته می نگرد.

 

  الوهیت حمایت کننده بدواً در توسیتم به صورت یک سلف حیوانی قبول شده است. ولی هنگامی که خدایان ظاهر می شوند. حیوانات توتمیک حیوانات مقدس آنها شده، به منظور ابراز فداکاری برای آنها قربانی می شوند خدای مذاهب بعد از توسیتم، همیشه به صورت پدری با رتبه بسیار رفیع است فرد معتقد به خدا ایجاد عالم را بشیر تولد خود تصور می کند این پدر مقدس است که از او حفاظت کرده همچنین طرز تشخیص امور مجاز و ممنوع را به وی می آموزد و تعدیل غرایز را به وی تعلیم کرده و به او فرمان اطلاعات از ضمیر اخلاقی می دهد. بنابراین مذهب در نتیجه احتیاج به قابل تحمل ساختن اضطراب تولید شده است و در این صورت باید آنرا مانند یک توهم تلقی کرد که یک توهم الزاماً یک اشتباه است جنبه خاص توهم، ناشی بودن آن از امیال بشری است ما یک اعتقاد را هنگامی که محرک اساسی آن تحقق یک میل باشد توهم می نامیم.